Eieren uitbroeden

Hier lees je alles over onze ervaring over het uitbroeden van kuikens en alles wat hierbij komt kijken.

Broedmachine

Wij gebruiken als broedmachines drie keer de Brinsea Ova-Easy 190 met bevochtigingspomp en één keer de Brinsea Ova-Easy 380. In beide 190 machines kunnen zo’n 105 brahma/faverolle eieren en 126 zijdehoen eieren. In de 380 past het dubbele! De machines regelen zelf het keren van de eieren, dit staat ingesteld op om de 2 uur. Ook koelen de machines elke dag 60 minuten, dit is om het broeden van een hen zo goed mogelijk na te bootsen. De hen gaat immers ook af en toe van de eieren af om te eten etc. De temperatuur staat ingesteld op 37.7 graden en de luchtvochtigheid op 40%.

Naast de Brinsea’s hebben wij een RCOM Maru Max als aparte uitkomst machine, hier kunnen zo’n 30 eieren in op vier verschillende niveau’s. Dus totaal ruimte voor 120 eieren. Op deze manier kunnen de eieren op verschillende niveaus uitkomen zodat de inleg van andermans eieren apart uitkomt van eigen eieren. De eieren worden op dag 18/19 overgelegd en de luchtvochtigheid word omhoog gebracht naar 60-65%, de kuikens komen dan precies op dag 21 uit het ei. Zijdehoenders altijd een paar uren tot een halve dag eerder, dit is geheel normaal omdat de eieren kleiner zijn.

Het inleggen van de eieren doen wij op verschillende momenten, zo komen er in het hoogseizoen elke week wel kuikens uit het ei. De eieren worden geselecteerd op verschillende kenmerken, wij wegen de eieren niet maar kijken wel naar het uiterlijk. Wil je meer weten over welke eieren geschikt zijn om in de broedmachine te leggen? Klik dan hier! Wij broedden verschillende rassen in dezelfde machine, er liggen dus eieren van de brahma’s, faverolles en zijdehoenders in. En soms dus ook eieren die door klanten zijn gebracht om door ons te laten uitbroeden. Omdat er dus verschillende eieren in de machine liggen schrijven wij met een potloot het ras op, doe dit nooit met een stift!

Na 4 dagen schouwen wij de eieren, de eieren die niet bevrucht zijn gaan uit de machine en worden weggegooid. Dit word allemaal in een schema genoteerd, zodat wij altijd terug kunnen kijken wanneer wij moeten schouwen, wanneer ze in de uitkomst machine moeten en wat het bevruchtingspercentage is. Ook hebben wij een aparte agenda om alles perfect te laten verlopen. Op dag 18/19 gaan de eieren dus in de uitkomst machine, wij schouwen ze dan nog een keer en kijken of alle kuikens goed zijn doorgegroeid. Mocht er een kuiken afgestorven zijn halen wij dit ei er uit en gooien deze alsnog weg.

Nadat de kuikens uit hun ei zijn laten wij ze nog een paar uren drogen in de machine, het is belangrijk dat de luchtvochtigheid hoog blijft dus kun je het beste de machine niet te vaak openen. Wanneer er een groot aantal kuikens droog zijn halen wij deze er uit, dit is vaak 1x in de ochtend en 1x in de avond. Daarna ringen wij eventueel de kuikens om ze uit elkaar te houden.

Ook zie je op de afbeelding nog twee kleine broedmachines staan, deze verhuren wij! We hebben er 6 van om te verhuren, op die manier hoef je geen dure broedmachine aan de schaffen maar kun je wel zelf thuis het hele proces volgen! En bevalt de machine je toch wel? Dan mag je hem altijd overnemen of bij ons een nieuwe kopen.

Verzorging kuikens

Wanneer de kuikens eenmaal uit de broedmachine zijn komen ze in een hok of kooi met warmteplaat, water en voer. De warmteplaat staat eerst vrij laag, je kunt aan de kuikens zien of hij te hoog of te laag staat. Gaan de kuikens er onder staan dan staat hij te hoog, gaan ze er buiten liggen dan staat hij te laag en is het dus te warm. Je kunt hem ook schuin zetten zodat ze de lage kant kunnen kiezen als ze het wat kouder hebben en andersom.

Wij geven ze de eerste 20 weken kuikenkorrel. Als waterbakjes kun je een met nippel nemen of een bajonetdrinker, wij geven hierin de eerste 14 dagen coccidioses om ze een goede start te geven. En geef jonge kuikens altijd kalk vrij water, hiermee voorkom je dat ze dunne ontlasting krijgen. Op de bodem hebben wij in het begin kuiken pads en ongeveer een week gaan wij over op hennepvezel. Wij verschonen de matjes elke dag en op de hennepvezel kunnen ze wat langer lopen. Het warmteplaatje hebben ze nodig tot ze een week of 6 zijn, het moet natuurlijk wel warm genoeg zijn buiten maar wanneer ze volledig in de veren zitten kunnen ze al snel zonder warmtebron. Ook mogen kuikens van een paar weken oud af en toe al wat meelwormen hebben, hier kun je ze heel tam mee maken!

Onder de kloek

Ook kun je natuurlijk eieren onder een broedse hen leggen, wanneer een hen broeds is komt ze bijna niet van het nest af en en zijn ze in gedrag vaak wat minder lief. Wij laten meestal elk jaar één hen eieren uitbroeden, dit jaar was dat onze koekoek hen. Zij kreeg 10 eieren en had zelf stiekem nog 1 bijgelegd, hier zijn 9 prachtige kuikens uitgekomen die ze goed heeft grootgebracht.

Wil je graag jouw hen laten broeden dan kun je haar het beste apart van de rest zetten. Zo voorkom je dat andere kippen eieren bij gaan leggen en de kip verstoren. Wanneer de kuikens uitgekomen zijn is het ook fijn dat de hen nog apart zit, ze is vaak wat agressiever naar de rest dus kan ze zich zo ongestoord bekommeren om haar kuikens. Zorg altijd voor vers water en voldoende voer, de hen leert de kuikens vanzelf eten.

Heb je een broedse hen en wil je dat ze broeds af raakt? Dan kun je haar het beste apart zetten, in bijvoorbeeld een konijnen kooi of bench in de schuur. Denk er om dat ze niet op de tocht staat. Het beste is zonder bodem bedekking en met vers water en voer. Laat haar hier 2 a 3 dagen staan en houd haar goed in de gaten, op een gegeven moment merk je wel wanneer ze weer rond wil gaan scharrelen.

Geslachtsbepaling

Het seksen (geslacht bepalen) van kuikens kan op verschillende manieren, ook is dit bij elk ras weer anders. De meest voorkomende manier bij bedrijven is het cloaca seksen, dit hebben wij ook gedaan maar wij vinden deze methode niet fijn. Voornamelijk bij zijdehoenders geld een hengarantie van zo’n 75-80% waardoor er alsnog veel haantjes als hen worden verkocht. Wij maken bijna altijd gebruik van DNA seksen doormiddel van IN OVO en eidoppen. Wil je hier meer over weten? Wij hebben een volledige cursus ontwikkeld waardoor het voor een ieder mogelijk is om ook thuis het DNA af te nemen.

​Brahma
Bij de brahma’s die wij niet DNA seksen kijken wij naar verschillende kenmerken wanneer ze 2 a 3 weken oud zijn. De hennetjes zitten sneller in de veren, hebben eerst meer veren en krijgen ook sneller een staartje. Haantjes hebben dus minder veren en vaak kale bultjes op de schouders. Wanneer wij twijfelen wachten wij tot ze een paar weken ouder zijn, dan kun je het soms aan de lellen/kam zien en wanneer ze nog weer wat ouder zijn kun je zien of ze bij de staart sierveren ontwikkelen of niet. Er zijn ook kleurslagen waarbij het makkelijker is, zoals de zalm. Hiervan zijn de hennen licht en de hanen donker, dit maakt het dus een stuk makkelijker. Maar toch worden de meesten kuikens als geslacht onbekend verkocht of DNA gesekst.

Faverolle
De faverolles zijn het makkelijkste, ze hebben één kleurslag en dat is zalm. De hennen zijn licht van kleur en de hanen donker, na zo’n 3 weken is dit goed zichtbaar en dus met 100% zekerheid te zeggen. Daarom kiezen wij er ook nooit voor om Faverolle’s de DNA seksen, wel verkopen wij ze als eendagskuikens maar dan is het geslacht nog onbekend.

​Zijdehoen
Zijdehoenders zijn een stuk lastiger, hierbij is het pas goed zichtbaar wanneer ze een week of 13 zijn en soms zelfs nog ouder. Wij laten ze veel DNA seksen zo heb je een zekerheid van 99,9%. Wil je het afwachten? Dan kun je letten op verschillende kenmerken, haantjes staan hoger op de poten en bij sommige kleurslagen ontwikkelen ze schouderrood. Ook hebben haantjes vaak hun kuif verder naar achter staan, op een gegeven moment zie je sprieten er uit steken en bij hennen is het meer een ronde bol. Hanen krijgen vaak ook een bredere kam en bij kleurslagen met een lichte huid en snavel zullen ze dan ook een rodere kam krijgen. Bovenstaande kenmerken gaan niet altijd op, bij sommige zijdehoenders kunnen je lang laten twijfelen, zelfs zo lang dat je moet wachten tot ze beginnen met kraaien of een ei leggen.

Cochin
Bij de Cochin zien we na een week of 3 rode kammetjes ontstaan, zo selecteren wij de hanen er uit. Soms zitten er een paar twijfelgevallen tussen, deze houden we dan net even wat langer of soms sturen we ook DNA op om het zeker te weten.

Kwartels
Kwartels groeien heel snel, ze zijn met 6/7 weken al volwassen en kraaien dus dan ook al. Zo kun je de haantjes er uit selecteren maar ook kun je bij de kwartels haantjes net voor de cloaca voorzichtig drukken. Er komt dan enkel bij haantjes schuim (sperma) uit. Zo kun je ze ook makkelijk selecteren, let wel op dat ze dit alleen doen in de broedperiode of wanneer je ze warmte en voldoende licht geeft.

Houden of verkopen

Bijna al onze kuikens/hennen/hanen worden verkocht via marktplaats en Social media en ook veel aan vrienden/kennisen. Wij houden ook regelmatig hennen die we bij een andere toom kunnen voegen met een onverwante haan. Denk vooral goed na voor je begint met broeden of je de dieren wel kwijt kan. Je zult ook altijd (tenzij je de IN OVO techniek toepast) veel haantjes hebben, en wil je een toom samenstellen om mee te fokken dan ben je alweer een onverwante haan nodig.

Hanen

Een veelbesproken onderwerp, wat te doen met al die hanen die uitkomen. Wij probeer ze natuurlijk zo veel mogelijk te verkopen, dit kun je doen doormiddel van het aanbieden van 3 hennen met 1 haan of om ze als eendagskuikens te verkopen. Dan vermelden wij er duidelijk bij dat het geslacht onbekend is en kunnen er dus ook haantjes bij zitten. Ook is de IN OVO techniek ideaal om het overschot aan haantjes te voorkomen, hierdoor selecteer je de haantjes terwijl ze nog in het ei zitten. Deze haal je vroegtijdig uit de machine waardoor je alleen hen kuikens hebt. Laat je wel alles uitkomen denk dan goed na wat je met de haantjes gaat doen.

Wij maken zelf geen dieren af. Wij zijn hier wel redelijk nuchter in wij vinden het dan ook oké als de hanen een ander doel krijgen. Dit kan bijvoorbeeld voeding voor roofvogels of zelfs de mens zijn, wij fokken dan ook alleen als wij er zeker van zijn dat ze een nuttig bestaan gaan krijgen.

Meer over hanen lees je in onze blog!